ظرفیت مبادلات اقتصادی ایران و پاکستان باید از ۳ میلیارد به ۱۰ میلیارد برسد
نشست هیئت پارلمانی ایران با اعضای اتاق بزرگانی پاکستان
۱۵ آبان ۱۴۰۴
شجاعت و روحیه عدالت‌خواهی و حمایت ملت پاکستان همیشه در ذهن و روح مردم می‌ماند/ روابط بین ایران و پاکستان از نظر فرهنگی، تاریخی و اجتماعی بسیار دیرینه و عمیقی است
از ملت، دولت و نیروهای مسلح، گروه‌ها و احزاب پاکستان برای حمایت جانانه از ملت و نیروهای مسلح ایران در جنگ ۱۲ روزه و محکوم‌کردن این تجاوز تقدیر و تشکر می‌کنم و این شجاعت، روحیه عدالت‌خواهی و حمایت همیشه در ذهن، روح و روان ملت ایران باقی خواهد ماند و بدون شک این روحیه حق‌طلبی و عدالت‌خواهی در میان امت و کشورهای اسلامی هم خواهد بود.
روابط بین ایران و پاکستان از نظر تاریخی، اجتماعی و فرهنگی بسیار دیرینه و عمیق است و دو کشور که برادر، مسلمان و همسایه هستند، منافع مشترک فراوانی دارند البته دوستان خوبی داریم و بی‌تردید دشمنان بدی نیز وجود دارند.
این دیدار فرصتی بسیار مغتنم است، به‌ویژه در عصری که دوران فناوری، دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال است. این تحولات تنها محدود به حوزه‌های پولی و بانکی نیست، بلکه در همه عرصه‌ها فناوری‌ها تغییرات بزرگی در زندگی انسان‌ها ایجاد کرده‌اند و بی‌شک کشورهای اسلامی نباید از این ظرفیت عظیم عقب بمانند.
سیاست جمهوری اسلامی ایران در دولت‌ها و مجالس گذشته و کنونی به طور روشن بر اولویت توسعه روابط با همسایگان متمرکز بوده است. به‌ویژه در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی تلاش کرده‌ایم این ارتباطات را از گذشته بسیار قوی‌تر و مؤثرتر دنبال کنیم.
به طور خاص، اگر بخواهیم درباره پاکستان صحبت کنیم، فرصت‌های بسیار بزرگی برای همکاری میان دو کشور فراهم است و هر یک از ما مزیت‌هایی داریم که کشور همسایه‌مان امروز می‌تواند به آنها نیاز داشته باشد؛ چه‌بهتر که با بهره‌گیری از این مزیت‌های مکمل، همکاری‌های خود را گسترش دهیم و پروژه‌های مشترک را به اجرا درآوریم.
البته در کنار این فرصت‌ها، چالش‌هایی نیز وجود دارد و اگر بتوانیم همکاری‌های اقتصادی و سیاسی خود را توسعه دهیم، به‌ویژه در حوزه اقتصاد، بسیاری از این چالش‌ها نیز به‌تدریج از میان خواهند رفت.
در کشور ما فرصت‌های فراوانی در حوزه‌هایی مانند دارو، علوم پزشکی، فناوری نانو و همچنین در بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی وجود دارد و طی سال‌های اخیر، باوجود همه تحریم‌های ظالمانه‌ای که آمریکا بر ما تحمیل کرده، دستاوردهای بزرگی در این حوزه‌ها حاصل شده و امروز در برخی زمینه‌ها در مرز علم و دانش و تولید تجهیزات پیشرفته حرکت می‌کنیم.
ایران و پاکستان باید همکاری‌های اقتصادی، انرژی و پتروشیمی را توسعه دهند
در بخشی از زمینه‌ها در لبه عمل و دانش و تولید امکانات و تجهیزات در این بخش حرکت می‌کنیم، به‌عنوان نمونه، در حوزه تجهیزات پزشکی ظرفیت‌های چشمگیری در کشور ما ایجاد شده است. دکتر قالیباف در ادامه با بیان اینکه در کنار این ظرفیت‌ها با برخی مشکلات نیز مواجه هستیم، به‌عنوان‌مثال در حوزه‌های مالی و بانکی که همواره از چالش‌های جدی در روابط اقتصادی میان کشورها بوده است. البته، همان‌طور که از دوستان حاضر در جلسه نیز شنیدم، پیشنهادهای روشنی برای رفع این موانع و ایجاد مسیرهای عملی وجود دارد که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه همکاری‌های دو کشور شود.
علاوه بر مسائل مالی و بانکی، ما نیازمند توجه ویژه به زیرساخت‌های لجستیکی هستیم. به نظر می‌رسد دولت‌های ایران و پاکستان باید در این زمینه هماهنگی و تسهیل‌گری لازم را برای بخش خصوصی و هلدینگ‌های اقتصادی انجام دهند تا هم مبادلات پولی و بانکی و هم امور حمل‌ونقل و ترانزیتی میان دو کشور تسهیل شود.
اگر بتوانیم این بستر را به شکل مؤثری فراهم کنیم، شرکت‌های کوچک و متوسط و هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ می‌توانند با اطمینان خاطر بیشتری فعالیت کنند و این اقدام به‌ویژه در توسعه تجارت مرزی میان دو کشور اهمیت دارد و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در گسترش روابط اقتصادی و افزایش رفاه مرزنشینان ایفا کند.
دررابطه‌با سطح کنونی مبادلات اقتصادی میان دو کشور، گفت: در حال حاضر سقف مبادلات تجاری ایران و پاکستان حدود ۳ میلیارد دلار است که این رقم باتوجه‌به ظرفیت‌های عظیم دو کشور، به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول پذیرش نیست، ما دو ملت برادر و دوست هستیم و ایران جمعیتی نزدیک به ۹۰ میلیون نفر و پاکستان بیش از ۲۵۰ میلیون نفر دارد و چنین ظرفیت انسانی، جغرافیایی و اقتصادی ایجاب می‌کند سطح همکاری‌های ما بسیار فراتر از وضعیت فعلی باشد.
همان‌طور که اشاره شد، در حوزه‌هایی مانند کشاورزی و دامداری فرصت‌های بسیار خوبی در پاکستان وجود دارد و خداوند این امکانات را در اختیار مردم این کشور قرار داده است و ما باید از این ظرفیت‌ها و فرصت‌ها به نحو مطلوب استفاده کنیم. برای مثال، ایران بخشی از تولیدکنندگان برنج در منطقه است و حتی برنج باکیفیتی هم تولید می‌کند، اما درعین‌حال به دلیل نیاز بازار، بخشی از برنج مصرفی خود را وارد می‌کند و واقعاً جای تأسف است که به‌جای استفاده از ظرفیت پاکستان، از هزاران کیلومتر آن‌سوتر واردات انجام دهیم و هزینه‌های حمل‌ونقل و زمان بیشتری صرف کنیم، درحالی‌که می‌توانیم این نیاز را از کشور همسایه تأمین کنیم.
در مقابل، ایران نیز ظرفیت‌های مهمی در حوزه انرژی دارد که می‌تواند به‌صورت پایدار و مقرون‌به‌صرفه در اختیار پاکستان قرار گیرد و اگر همکاری‌ها را کمی منسجم‌تر، دقیق‌تر و بلندمدت‌تر پیش ببریم، می‌توانیم در زمینه انرژی، پتروشیمی و به‌ویژه تولید و تأمین کود اوره که از نیازهای اساسی بخش کشاورزی پاکستان است همکاری‌های مؤثری داشته باشیم.
به‌ویژه استان‌های جنوبی پاکستان به دلیل نزدیکی جغرافیایی، می‌توانند از انرژی پایدار ایران بهره‌مند شوند و این موضوع نه‌تنها به نفع پاکستان بلکه به سود هر دو کشور و به تقویت روابط اقتصادی و سیاسی دو ملت کمک خواهد کرد.
در سفر اخیر، ۱۲ سند همکاری بین ایران و پاکستان به امضا رسید که یکی از آنها درباره تجارت آزاد است در ایران، فهرست اقلام مربوطه آماده شده و منتظریم تا پاکستان نیز هرچه سریع‌تر فهرست خود را مشخص کند
در سفر اخیر ۱۲ سند بین دولت‌های ایران و پاکستان امضا شد و یکی از این سندها در موردبحث تجارت آزاد است و در ایران ما لیست اقلامی که باید اتفاق بیفتد را قطعی کردیم و منتظر هستیم که مسئولان پاکستانی به‌سرعت لیست را مشخص کنند و معتقدم این آغاز بسیار خوبی خواهد بود البته بحث مربوط به تهاتر در اقلامی انجام می‌شود که می‌تواند بخشی از مشکلات پولی و بانکی را حل کند و ما حتی برای اقلام خاص و تهاتر در مرز این فرصت را فراهم کردیم که ثبت سفارش را به طور کامل حذف کنیم و در واقع در خود گمرک این تهاترها در مرز انجام شود و قبض انباری که مبنا قرار می‌گیرد را همان جا صادر می‌کنیم تا تسهیل‌گری انجام شود.
هدف از بیان این جزئیات این است که بدانید ما مصمم هستیم در این مسیر حرکت کنیم، در برخی موارد می‌توانیم از فرصت‌هایی استفاده کنیم که در ضوابط مالی سیستم‌های دیجیتالی حوزه مربوطه به شانگهای به‌راحتی با همدیگر اقداماتی که شاید انجام آنها در اینجا چندین ماه به طور می‌انجامد را در چند دقیقه حل‌وفصل کنیم؛ اگر این اتفاق اکنون نمی‌افتد به دلیل این است که از ظرفیت‌های شانگهای به‌درستی استفاده نمی‌کنیم و می‌توانیم با پول‌های ملی خودمان در این مجموعه کارهایی را انجام دهیم و این اسناد فراهم شده و ما آمادگی همکاری داریم.
امیدواریم بتوانیم ظرفیت فعلی مبادلات اقتصادی میان ایران و پاکستان که اکنون حدود ۳ میلیارد دلار است را به هدف‌گذاری ۱۰ میلیارددلاری برسانیم و تحقق این هدف مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، تسهیل روندهای اداری و ایجاد بسترهای مناسب برای فعالیت بخش خصوصی است.
در این مسیر، لازم است زیرساخت‌های بازارچه‌ها و گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت توسعه یابد و به شکل شبانه‌روزی و مکانیزه درآید تا روند تبادلات تجاری روان‌تر و ایمن‌تر انجام شود و دولت‌های دو کشور باید امکانات و تسهیلات لازم را برای فعالان اقتصادی فراهم کنند تا بتوانند با اطمینان خاطر و سرعت بیشتری در این مسیر حرکت کنند.
ایران در زمینه تولید کالاهای متنوع، از محصولات صنعتی و دارویی گرفته تا کالاهای مصرفی و کشاورزی، توانمندی‌های زیادی دارد و بر اساس گزارش‌ها، مردم پاکستان نیز به این کالاها علاقه‌مند هستند و از سوی دیگر، کالاهای پاکستانی نیز از نظر کیفیت و قیمت موردتوجه مردم ایران قرار گرفته و این امر نشان می‌دهد که زمینه‌های همکاری گسترده و متوازن میان دو ملت وجود دارد.
کلید گشودن این قفل در دستان دولت‌ها است و آنها باید تسهیل‌گری کنند که شرکت‌های خصوصی بتوانند بادقت و سرعت بیشتری وارد عمل شوند.
زمینه‌هایی وجود دارد که ایران، پاکستان و چین بتوانند پروژه‌های مشترکی را با یکدیگر اجرا کنند
دررابطه‌با ظرفیت همکاری‌های سه‌جانبه میان ایران، پاکستان و چین، زمینه‌های فراوانی برای اجرای پروژه‌های مشترک میان سه کشور وجود دارد و پاکستان دارای ظرفیت‌هایی است و ایران در برخی حوزه‌ها مانند انرژی، پتروشیمی و فناوری‌های پیشرفته مزیت دارد و چین نیز در حوزه سرمایه‌گذاری و فناوری‌های نوین می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند و اگر این توانمندی‌ها در کنار هم قرار گیرد، می‌توانیم پروژه‌های بزرگ و مؤثری را در منطقه پایه‌گذاری کنیم.
تجارت از طریق مرز شرقی با پاکستان مهم است و دراین‌رابطه سفری را در آینده‌ای نزدیک خواهیم داشت و جاده و نزدیکی مسافت از جمله فرصت‌ها است البته بازارچه‌هایی در سراوان و مناطق دیگر نیز داریم که به طور حتم نسبت به توسعه آنها نیز اقدام خواهیم کرد و در هر جایی که لازم است از سمت دو کشور زیرساخت‌های جاده‌ای مدنظر قرار گیرد، ورود می‌کنیم و این اراده در پاکستان و ایران وجود دارد و پارلمان‌ها و دولت‌ها نسبت به انجام این اقدامات اراده لازم را دارند و این توافقات وجود دارد و باید به سمت اجرایی‌شدن آنها گام برداریم و همکاران ما در مجلس پیگیری لازم را خواهند داشت، البته اغلب نمایندگانی که در این سفر ما را همراهی می‌کنند از استان‌های هم‌جوار مرز پاکستان هستند و همگی برای انجام این اقدامات بسیج خواهیم شد.
ما در زمینه گردشگری نیز فرصت‌های خوبی داریم/ باید به توسعه حمل‌ونقل هوایی، زمینی و موضوع راه‌آهن توجه کنیم
دررابطه‌با ظرفیت‌های گردشگری میان دو کشور ما فرصت‌های بسیار خوبی در حوزه گردشگری داریم و بسیاری از عزیزانی که به‌قصد زیارت به ایران سفر می‌کنند، علاوه بر زیارت، به تجربه گردشگری نیز علاقه‌مند هستند و این امر فرصت مناسبی برای توسعه گردشگری در نقاط مختلف کشور چه در شمال ایران و چه در شهرهای تاریخی و فرهنگی مانند اصفهان و شیراز فراهم می‌کند.
خوشبختانه امروز اولین پرواز مستقیم تهران – اسلام‌آباد از طریق هواپیمایی ماهان در اسلام‌آباد به زمین نشست و این نشان‌دهنده آغاز یک فصل جدید در حمل‌ونقل هوایی بین دو کشور است. پیش‌ازاین نیز ارتباطات هوایی تهران – اسلام‌آباد، مشهد – کراچی برقرار شده و این مسیرها می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تبادلات گردشگری، فرهنگی و تجاری باشد.
توسعه حمل‌ونقل هوایی و زمینی، از جمله راه‌آهن، یکی از موضوعات جدی در همکاری‌های ایران و پاکستان است و لازم است سایز ریل‌ها و زیرساخت‌های مرتبط هماهنگ شود و این فرصت وجود دارد و باید به سمت آن حرکت کنیم؛ امیدواریم این تجارت آزاد و تسهیل‌گری در بخش تعرفه‌ها بتواند تحول جدی در تبادلات تجاری بین ایران و پاکستان فراهم کند.
