بدون تعارف با محمدباقر قالیباف

گفت‌وگوی تلویزیونی با رئیس مجلس پس از پایان بررسی بودجۀ ۱۴۰۴

24 آذر 1403

رضوانی: سلام و خدا قوت. کار در مجلس برای بررسی لایحه بودجه تمام شد؟

قالیباف: لایحه بودجه 1404 حدود 88 ساعت به‌صورت 2 و 3 شیفت در کمیسیون تلفیق و 92 ساعت هم در صحن مجلس به‌صورت 3 شیفت موردبررسی قرار گرفت یعنی 7:30 صبح تا 9 شب.

رضوانی: جایی هم گفتید نمایندگان، پروازهای خود را کنسل کرده و در تهران بمانند.

قالیباف: معمولاً چهارشنبه‌ها که کار صحن تمام می‌شود، نمایندگان بلیت می‌گرفتند و به حوزه‌های انتخابیه خود می‌رفتند اما چون احساس کردیم کار بودجه ادامه خواهد یافت با آن‌ها صحبت کردیم تا در تهران بمانند و امروز(پنجشنبه) صحن داشته باشیم.

رضوانی: مجلس به نفع مردم و سفره مردم در لایحه بودجه چه کرد؟

قالیباف: واقعیت این است که وقتی بودجه بسته می‌شود، اول زندگی مردم است و دوم لایحه دولت است. همه تلاش ما این بود علیرغم مشکلاتی که در حوزه بودجه وجود دارد، بر اساس باور خودکاری کنیم که فشار کمتری به مردم وارد شود و یا از تورم‌ها، موج‌ها و شوک‌های اقتصادی به جامعه پیشگیری کنیم.

رضوانی: این امید وجود دارد که بودجه حاضر تورم‌زا نباشد؟

قالیباف: همه تلاش ما این است که جلوی رشد تورم گرفته شود. به‌طور روشن می‌گویم در 48 ساعت آخر موضوع ارز ترجیحی را با اولویت کمک به کالاهای اساسی پیگیری کردیم چراکه طبیعی است قیمت‌ها افزایش یابد.

رضوانی: حدود 10 هزار تومان رشد داشته و 28 هزار و 500 تومان به 38 هزار و 500 تومان رسیده است.

قالیباف: وقتی حساب‌وکتاب کنیم تقریباً اعداد و ارقام چنین چیزی را می‌گوید؛ این به‌عنوان یک مصوبه نیست اما عملاً این اتفاق می‌افتد.

رضوانی: شما راهکاری برای حل این موضوع دارید؟

قالیباف: بله پیشنهادی داشتیم که قیمت کالاها هرچقدر افزایش یافت، به همان میزان از طریق کالابرگ الکترونیکی برای کالاهای اساسی، فشار آن از خانواده‌ها به‌ویژه اقشار کم‌درآمد و 7 دهک جامعه برداشته شود.

رضوانی: این تصمیم مجلس بود.

قالیباف: بله این از تصمیمات مجلس بود. البته علیرغم اینکه این موضوع در پیشنهاد‌های دولت نبود اما آن را قبول داشت. یک بحث دیگر این بود که حقوق به‌اندازه افزایش تورم، افزایش پیدا کند که به لحاظ مالی مقدور نیست اما تلاش کردیم 20 درصد به حقوق شاغلان اضافه کنیم و حداقل حقوق‌ها را تا سقف 30 درصد برسانیم.

عده‌ای هم هستند که شامل قانون جوانی جمعیت و فرزندآوری می‌شوند که البته شما هنوز مستثنا هستید و به نصیحت سردار سلیمانی عمل‌نکرده و ازدواج‌نکرده‌اید و ما نیز موفقیت این طرح را زمانی می‌دانیم که مطلع شویم شما ازدواج‌کرده‌اید که مشخص است انگیزه پیداکرده‌اید. این قشر غیر از 20 درصد افزایش حقوق، 8 درصد افزایش حقوق بیشتر خواهند داشت به این معنا که بخشی 20 درصد، بخشی 28 درصد و بخشی 30 درصد افزایش حقوق خواهند داشت که این میزان برای افراد تحت پوشش کمیته امداد امام(ره) به 40 درصد می‌رسد.

رضوانی: قبول دارید که این رقم، رقم خاصی نیست؟

قالیباف: بله اما تلاش کردیم موضوعات اساسی زندگی مردم و اقشار کم‌درآمد را با کالابرگ الکترونیکی جبران کنیم تا تورم آثار بدی در زندگی آن‌ها بر جای نگذارد. موضوعی هم برای رفع دغدغه سرایداران مدارس و باباهای مدارس در مجلس تصویب و بنا شد حقوق و افزایش حقوق و تغییر کد استخدامی آن‌ها که حدود 40 هزار نفر هستند اصلاح شود؛ لذا تصمیم گرفتیم تا این موضوع نیز رفع شود.

رضوانی: مجلس چه تصمیماتی در خصوص خودرو گرفت؟ ظاهراً قانونی برای اختصاص ارز به واردات خودرو گذاشتید که دیگر این قانون اجرا شود.

قالیباف: از سال 1402 شاهد فراز و نشیب‌های زیادی در حوزه خودرو بودیم. من همواره معتقد بودم صنعت خودرو در کشور باید رقابتی شود و رانت حتی برای تولید هم خوب نیست. وقتی رانت تولید بدون هدف باشد، نتیجه آن وضعیت کنونی خودرو می‌شود. قطعاً متخصصان طراح، فنی و تحول‌آفرین در حوزه خودرو در کشور داریم که از جهت نیروی فنی در آن شکی نیست اما نوع مدیریت و حکمرانی ما در حوزه خودرو این‌گونه شده که خودروساز نشویم.

یک‌راه رقابت این است که ما باید واردات خودرو را آزاد کنیم که مجلس هم درباره آن تصمیم گرفت و مسیر آن طی شد و سدها شکست. واقعیت این است که دولت به دلایل مختلف اجرای آن را به تأخیر انداخت که البته اخیراً موضوعاتی در حال اجرا است که به معنای اجرای دقیق قانون تصویب‌شده مجلس نیست.

یک بحث که در این خصوص مطرح می‌کنند، محدودیت ارزی به میزان یک یا دو میلیارد دلار است درحالی‌که تا آبان ماه سال گذشته حدود 6.2 میلیارد دلار ارز فقط برای قطعات در اختیار خودروسازان قرار گرفت که قطعاً تا پایان امسال حتماً به بالای 8 میلیارد دلار می‌رسد. چطور می‌شود برای قطعات و CKD (قطعات مونتاژ خودرو) اعتبار وجود داشته باشد اما برای واردات خودرو اعتبار نداشته باشند؛ این منطقی نیست. نمی‌خواهم موضوع را باز کنم اما قطعاً رانت‌هایی وجود دارد.

رضوانی: یعنی منافع عده‌ای در این موضوع است.

قالیباف: به‌هرحال این‌گونه است. مصوبه اخیر مجلس 3.3 میلیارد دلار برای واردات قطعات در نظر گرفت و در کنار آن حکمی آورد که آن‌ها مکلف هستند هرچقدر قطعات وارد کردند، نصف آن میزان، خودرو وارد کنند و این دو موضوع در جریان این قانون به یکدیگر گره‌خورده و الزام است یعنی باید تعادل ایجاد شود. واردات خودرو به ایمنی می‌افزاید، باعث رقابت می‌شود، مصرف بنزین را نیز کاهش می‌دهد و از همه ابعاد به نفع کشور است.

رضوانی: در حوزه بنزین، دولت مدعی شد مجلس دست ما را برای واردات بنزین بسته و ما ناچار به گران کردن آن هستیم. مجلس در جریان بودجه چه نگاهی به قیمت بنزین و انرژی داشته است؟

قالیباف: قانون هدفمندسازی یک قانون دائمی است که دست دولت را برای قیمت‌گذاری باز گذاشته و همه تصمیمات با دولت است چنانچه اخیراً تصمیم گرفت بخش خصوصی بنزین سوپر وارد کند.

کشور برای واردات بنزین با محدودیت ارزی روبرو است و نمی‌تواند بنزین باقیمت نزدیک به 40 هزار تومان وارد کند و به قیمت 3 هزار تومان یا 1500 تومان بفروشد که اگر روی گنج قارون هم باشیم بالاخره کم می‌آوریم. مجلس به‌هیچ‌وجه تصمیمی برای افزایش قیمت بنزین نه در جریان رسیدگی به احکام برنامه و نه در جریان رسیدگی به احکام بودجه نگرفته است.

رضوانی: آیا قیمت بنزین، برق و گاز در لایحه بودجه افزایش یافت؟

قالیباف: رشد سالانه تعرفه‌ها بر اساس قانون دائمی وجود دارد.

رضوانی: آیا رئیس‌جمهور از شما نخواستند که هوای بودجه را داشته باشید و ما را اذیت نکنید؟

قالیباف: ایشان از من در مجلس پیشکسوت‌تر هستند و 5 دوره در مجلس بوده و مجلس را می‌شناسند که کار در آن بر اساس خِرد جمعی بوده و رئیس مجلس به‌تنهایی نمی‌تواند اعمال‌نظر کند. زیبایی مجلس نیز در تضارب آرا و نگاه‌های مختلفی است که در مجلس وجود دارد. برخی از نمایندگان مجلس چهره شناخته‌شده اقتصادی هستند اما ممکن است درباره یک موضوع واحد، نظرات مختلفی داشته باشند و یکی موافق و یک مخالف باشد. مجلس به موضوعاتی رأی داد که بسیار دقیق، کارشناسانه و هوشمندانه بود و من تشکر می‌کنم. رأی نمایندگان واقعاً معنادار بود. برای مثال جایی، منافع ملی، قشری و فردی نمایندگان اقتضا می‌کرد به موضوعی رأی دهند اما با 93 درصد آرا قاطعانه به آن رأی ندادند.

رضوانی: آیا جایی در بودجه بود که احساس کنید اختصاص اعتباری به‌جایی حیف‌ومیل بودجه بوده و کارایی ندارد؟

قالیباف: بله بود اما نمایندگان هوشمندانه عمل کردند و به آن رأی ندادند که واقعاً این از زیبایی‌های مجلس بود. زمانی که مجلس این دوره شکل گرفت، ارزیابی من که تجربه حضور در مجلس یازدهم را نیز داشتم این بود که عقلانیت انقلابی مجلس دوازدهم بیشتر از مجلس یازدهم بود. نمایندگان با منطق، نگاه درست و جدیت پیش رفتند.

رضوانی: یعنی بی‌حساب‌وکتاب به موضوعی رأی داده نشد.

قالیباف: نمی‌توان گفت کاملاً این‌گونه بود اما شاکله مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه، هدفمند و بر اساس عقلانیت پیش رفتند و تا آخر به آن وفادار بودند.

رضوانی: به حواشی هم بپردازیم؛ گاهی می‌دیدیم بحث و بگومگو میان شما و نمایندگان اتفاق می‌افتاد.

قالیباف: این موضوع در مجلس بسیار طبیعی است. یکی از نمایندگان در حال صحبت است که باید به او گوش بدهم و دیده‌اید که همیشه ملائک مقرب هم در سمت چپ و راست من هستند تازه اگر 6 یا 7 نفر نباشند که باید به آن‌ها نیز گوش بدهم و از طرف دیگر هم گویم بحث‌ها ادامه یابد یا خیر.

رضوانی: این کار از خلبانی سخت‌تر است.

قالیباف: در خلبانی هم باید چند کار را باهم انجام دهیم و احتمالاً همان تجربه اینجا به کار آمد. این گفت‌وشنودها و بحث‌هایی که در بودجه می‌شود شبیه بحث‌وجدل‌های دوران جنگ است؛ آن زمان وقتی فرماندهان لشکر کنار هم جمع می‌شدیم هرکس برای تصمیم خود دلیلی می‌آورد و می‌گفت از یک محور باید عملیات کنیم لذا بحث‌ها بالا می‌گرفت و گاهی دادوفریاد هم می‌شد. بعد از پایان بحث‌ها، رأیی که به موضوع داده می‌شود به معنای قرص آرام‌بخش برای همه است. 

رضوانی: بله حتی جایی دیدیم بعد از عصبانیت شما، کار به روبوسی هم کشید.

قالیباف: من همواره تلاش کرده‌ام حرمت همه دوستان را در چارچوب آیین‌نامه نگاه دارم اما مثلاً امروز(پنجشنبه) دیدید که هم باید از کیان مجلس دفاع کنم و هم گاهی لازم است جلوی کار را گرفته و بلندگو را قطع کنیم که جزء کار مجلس است.

رضوانی: در پایان بدون تعارف‌ترین جمله خود با مردم را بفرمایید.

قالیباف: در مجلس و دولت مصمم هستیم تا با استفاده از انرژی به‌عنوان یکی از انفال و به‌عنوان فرصتی مغتنم و صرفه‌جویی آن به بهره‌وری برسیم. تولید یک مترمکعب گاز به 8 دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد درحالی‌که صرفه‌جویی یک مترمکعب گاز که راحت‌تر است، کمتر از 6 سنت یعنی نیم دلار سرمایه‌گذاری می‌خواهد و حتی بخشی از آن نیازمند پول هم نیست و صرفاً اراده اعضای خانواده را می‌خواهد. این صرفه‌جویی به‌گونه‌ای است که منفعت مادی آن را در وهله اول همان مردم می‌برند و بعد به‌عنوان انفال در حوزه سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌شود.

ما مصمم هستیم با بودجه‌ای که تصویب کردیم این کار را از همین زمستان آغاز کنیم که از این طریق ثبات در اقتصاد را خواهیم داشت و فشار از روی همه خانواده‌ها برداشته می‌شود و فرصت‌های بزرگی نیز برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌شود.

رضوانی: ممنون که وقت گذاشتید علیرغم اینکه خسته بودید.

قالیباف: نه خیر، خواهش می‌کنم؛ ممنونم.