فعالیت جهادی یک سبک انسان‌سازی و تربیتی است

رویداد ملی «جایزه امیر»

۲۲ آبان ۱۴۰۴

امروز در جمعی هستیم که زنان و مردان جوان از اقصی‌نقاط کشور و با همه سلیقه‌ها و هم‌زمان با ایام درگذشت این شهید جهادگر گِرد هم جمع شده‌اند.

جابه‌جایی و دیدن روی دیگر سکه در قالب فعالیت‌های جهادی، چشم ما را به روی حقایق می‌گشاید

یکی از اشکالات امروز ما این است که بسیاری از اوقات برای انسان‌سازی، تربیت، رشد روح تعاون و همکاری و برای یک مسلمان و مؤمن واقعی بودن، متمرکز به مسائل ذهنی صرف می‌شویم. با بحث‌های ذهنی و آموزشی مخالف نیستم و قطعاً آن هم یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است؛ اما با نگاهی به گذشته و تجربه خود، می‌بینم که بسیاری از اوقات، تربیت، انسانیت، فرصت رشد، فرصت تبدیل ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل الزاماً با پشت میز مدرسه نشستن و رفتن به سمت مسائل ذهنی به دست نمی‌آید.

گاهی جابه‌جایی محیط و روی دیگر سکه را دیدن، باعث می‌شود روی دیگر حقیقت را ببینیم که گاهی با حتی ده‌ها سال سر یک کلاس نشستن، چنین چیزی نصیبمان نمی‌شود و در روح و روان اثر نمی‌گذارد.

دفاع مقدس، تبلور حضور مردم در مسیر فعالیت‌های جهادی بود

من یک روستازاده‌ام و از قبل از انقلاب حس فعالیت‌های جهادی را از یکی از معلمان خود دریافت کردم که ما را به مناطق حاشیه‌نشین شهر بُرد و با زلزله طبس هم‌زمان شد. زمانی که ما به این منطقه رفتیم و بازگشتیم، انسان دیگری شده بودیم. آن زمان فقط ۱۶ سال سن داشتم؛ اما یک دنیای دیگر جلوی چشممان باز شد.

بعد از انقلاب فرصت کار جهادی در روستاها اتفاق افتاد و درِ دنیای دیگری به روی ما باز شد. دفاع مقدس که رخ داد در حقیقت همه تبلور حضور مردم در مسیر فعالیت‌های جهادی برای خدمت به هم‌نوع در هر جغرافیایی که نیاز داشتند، شکل می‌گرفت. بعد از تجاوز دشمن بی‌شک همه باید در آن جبهه حاضر می‌شدیم و اصلاً مسیر بسیج به سمت جبهه و جنگ و فعالیت‌های دفاعی و نظامی رفت و بر اساس ضرورت آن روز بود. در غیر این صورت قبل از آن باید همه فعالیت‌ها در قالب دیگر نیازهای جامعه پیش می‌رفت.

 در فضای جهادی معصیت و ظلم جایگاهی ندارد

همه ما پدران و مادران، اساتید و نخبگان و مسئولان هر محله‌‎ای باید بدانیم که فضا و محیط زندگی بسیار مهم است، کار جهادی کاری است که انسان بی مؤونه و بدون اخذ وجه و توقع ما به ازا و حتی بدون توقع یک قدردانی کوچک انجام می‌دهد و واقعاً با نیت خالص در این مسیر گام بر می‌دارد و مصداق «تو نیکی کن و در دجله انداز» است که کار فقط برای خدا انجام می‌شود. کار جهادی به انسان، مادیات، معنویات، قدرت، منزلت و شأن می‌دهد. کار جهادی آن‌قدر لذت‌بخش است که تفریحات دیگر به این لذت‌بخش نیست که انسان شادی روح و روان داشته باشد و از درون شاد باشد و کسی نتواند او را عصبانی و ناراحت کند. کار جهادی هیچگاه خستگی و دلسردی نمی‌شناسد.

کار جهادی این‌گونه نیست که افراد برای ورود به آن انتخاب شوند و سلیقه و حزب و گروه سیاسی در آن موضوعیت داشته باشد، نفس موضوع کار جهادی اگر بااراده انجام شود، مهم است. مهم این است که فضا ساخته شود و یک محیط سالم انسانی، عاطفی و روحی در راه خدمت به هم‌نوع و تلاش‌کردن و گره‌گشایی از یک فرد نیازمند به هر شکل ممکن، ایجاد شود. اگر در چنین فضایی قرار بگیریم، مطمئن باشید آن فضا، فضایی است که خدا از آن راضی است و در آن فضا معصیت، گناه، ظلم و حق‌خوری اتفاق نمی‌افتد. آنجا انسانیت و خدمت در اوج خواهد بود.

فعالیت‌های جهادی یک سبک انسان‌سازی و تربیتی است/ تربیت مدیر به سبک جهادی به معنای جامعه‌سازی است

فعالیت‌های جهادی یک سبک انسان‌سازی و اساسی تربیت است و امور جهادی حتی سبک تربیت یک مدیر است. زمانی که از مدیریت می‌گوییم، بی شک از علم و دانش صحبت می‌کنیم؛ اما حتماً یک مهارت و هنر نیز هست. مدیریت، ذاتی و اکتسابی است. تربیت مدیر به سبک جهادی قطعاً آموختنی هم هست؛ این نوع مدیریت از جنس اجتماعی شدن، تربیت اجتماعی و در درون جامعه بودن و جامعه‌سازی برای خود و دیگران است.

در فعالیت‌های جهادی، قدرت وجود دارد، فرهنگ کار جهادی فرهنگ کار جمعی است که ما نمونه آن را دنبال کردیم. زمانی که قرار است فردی به جمعی همچون نیروهای مسلح وارد شود، باید سن و سواد و وضعیت جسمانی خاصی داشته باشد و نیاز به آموزش دارد و بعد به‌کارگیری می‌شود و همه اینها به تجربه مربوط می‌شود؛ اما در دوران دفاع مقدس زمانی که مردم به جبهه می‌آمدند هیچ یک از این مقرراتی که دنیا آن را تجربه کرده و در ادارات و نیروهای مسلح از طریق آن استخدام می‌شوند، وجود نداشت.

فعالیت جهادی الزاماً در محیط نظامی نیست/ کنشگران جهادی به جوانان و نوجوانان قدرت تصمیم‌گیری دهند

در دوران دفاع مقدس یک پیرمرد ۷۵ساله از خراسان شمالی به جبهه آمده بود و هم‌زمان فردی که از دانشجویان مقطع دکتری در شرف فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آمریکایی بود هم برای دفاع به جبهه آمد. یعنی فردی با چنین نگاهی از آمریکا به ایران آمد و در کنار پیرمردی که سواد هم نداشت، در یک سنگر، رزمنده شد. آن زمان تنها راه دسترسی به خانواده نامه بود که این دانشجو از طرف آن پیرمرد برای خانواده‌اش نامه می‌نوشت و این انسجامی بود که در جبهه‌ها شکل‌گرفته بود. انسجام سازمانی و انگیزه آنها همان هدف جبهه بود که این افراد را از هر افسر آموزش‌دیده در هر دانشکده‌ای، پای‌کارتر و مؤثرتر می‌کرد و بهتر تصمیم‌گیری می‌کردند. این روح کار جهادی است.

فعالیت‌های جهادی الزاماً در محیط نظامی نیست؛ بلکه در محله‌های همه شهرها و روستاها می‌تواند باشد و ما باید این فرهنگ را دنبال کنیم، شما باید به‌عنوان کنشگران فعالیت جهادی، این الگو را بسازید و پیش ببرید و روزبه‌روز تکثیر کنید. شما باید به جوانان و نوجوانان شجاعت فکری، قدرت تصمیم‌گیری و کار جمعی یاد دهید تا در فضای سالم تربیت شوند.

آسیب‌های اجتماعی بافرهنگ جهادی قابل‌اصلاح است

آسیب‌های اجتماعی بافرهنگ جهادی قابل‌اصلاح است، کار جهادی قطعاً شجاعت فکری و تحول در تصمیم‌گیری به همراه دارد. محال است کسی کار جهادی کند و نسبت به افراد بی‌تجربه در این حوزه، تحول‌آفرین نباشند. افراد جهادی هیچگاه در بند امکانات نیستند و نبود امکانات هرگز آنها را محدود نمی‌کند. امروز برخی برای آغاز کار صرفاً دنبال امکانات و مادیات هستند؛ اما فرد جهادی نگاه این‌گونه ندارد و صرفاً به وظیفه و هدف خود نگاه می‌کند و می‌داند اگر آن را به‌درستی تشخیص دهد، هیچ کمبودی در برابر اراده او که یک انسان مصمم جهادی است، وجود نخواهد داشت و خودش همه امکانات را گرد هم می‌آورد.

توان ایستادگی در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی در جنگ ۱۲ روزه، حاصل فرهنگ جهادی است

پاسخ ما به هر فردی که برای آغاز کار دنبال پول و اختیار باشد، این است که این فرد عرضه ندارد. ما یک فرهنگ جهادی می‌خواهیم و این فرهنگ خودش پول می‌آورد. افرادی که این‌گونه زندگی کرده‌اند و از یک مسیر سنگلاخی امروز خود را به اینجا رسانده‌اند، جاده اتوبانی برای ده‌ها هزار نفر درست کرده و آنها را با خود می‌برند و اینجاست که شجاعت در تصمیم‌گیری و خلاقیت می‌آید و بی‌شک برکت و عنایت خداوند در اینجا هست. مگر می‌شود خداوند بنده‌ای که اخلاص دارد را برای تأمین حداقل امکانات کارش را تنها بگذارد.

شهید تهرانی مقدم همواره می‌گفت اگر امروز اقدام نکنیم، فردا دیر است، اظهار کرد: دیدیم که در تجاوز رژیم صهیونیستی در جریان جنگ ۱۲ روزه، تلاش‌هایی شد که همه آن را شهید مقدم‌ها بافرهنگ جهادی و با حداقل امکانات انجام دادند و این‌گونه شد که به‌موقع از اسلام و سرزمین ما دفاع کردند و در مقابل ظلم ایستادند و درسی به رژیم صهیونیستی دادند که در قریب به ۸۰ سال عمر کثیفش چنین درسی را نگرفته بود. همه اینها حاصل فرهنگ جهادی است.

فرهنگ جهادی، فرهنگ یک مدرسه و درس جدید است/ کنشگران جهادی به دنبال فرصت‌های با ریسک هستند

فرهنگ جهادی یک مدرسه و یک استاد و درس جدید است. فرهنگ جهادی یک باور است که تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کند. البته برای کنشگران جهادی، تقسیم‌بندی تهدید و فرصت نداریم؛ بلکه هرچه هست همه فرصت است؛ اما برخی فرصت‌ها با ریسک و بعضی از فرصت‌ها بدون ریسک هستند. یک کنشگر جهادی با شجاعت فکری، خلاقیت و بااراده و چون در راه خدا گام بر می‌دارد، میان فرصت با ریسک و بدون ریسک قطعاً فرصت با ریسک را بر می‌گزیند و از این مسیر است که کار با جهش پیش می‌رود. همواره خلاقیت، جهش و حل مشکلات جایی است که فرصت با ریسک را انجام کنیم.

زمانی که در فرصت با ریسک تصمیم‌گیری می‌کنیم، شاهد اتفاقات خارق‌العاده خواهیم بود، در فرهنگ جهادی قطعاً فرزند زمانه خویش هستیم و در جا نمی‌زنیم. تفکرات ما نو است. مقام معظم رهبری در همه مراسم‌های سالگرد امام (ره) به تبیین اندیشه ایشان پرداخته‌اند که آن را در عقلانیت، عدالت و معنویت می‌دانند. یک عنصر جهادی، عقلانیت را در محاسبات و عدالت را در نیت خود می‌بیند و معنویت را در رفتار خود نشان می‌دهد.

اهدای تندیس به برگزیدگان رویداد ملی «جایزه امیر» از سوی محمدباقر قالیباف

رئیس مجلس در این مراسم با اهدای تندیس و لوح یادبود به برگزیدگان این دوره از رویداد ملی «جایزه امیر» از اقدامات و فعالیت‌های جهادی آنها در عرصه اجتماعی قدردانی به عمل آورد.