محمدباقر قالیباف

دکتر محمد باقر قالیباف
رضا جنیدی

رفتار روسیه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز را می‌توان در دو دهه اخیر به چهار دوره تقسیم‌بندی نمود؛ دوره‌ی بی‌توجهی به این منطقه در نیمه اول دهه 90 میلادی، دوره‌ی درگیری با قدرت‌های فرامنطقه‌ای در بازی بزرگ جدید بر سر حضور در منطقه در طول نیمه دوم دهه 90 میلادی، دوره ایدئولوژی‌زدایی از سیاست خارجی و موافقت با گسترش ناتو و حضور نیروهای امریکا در منطقه پس از حادثه 11 سپتامبر 2001م، و دوره‌ی مخالفت آشکار با سیاست‌های امریکا در منطقه و به چالش کشیدن ناتو پس از سال‌ 2005 م تاکنون.
سؤال اساسی این است که آیا رفتارهای متناقض روسیه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، نشان‌دهنده سردرگمی سیاست‌مداران روسی است یا این که چنین رفتارهایی صرفاً تاکتیک‌هایی در راستای تحقق استراتژی ژئوپلیتیکی روسیه در این منطقه می‌باشد؟
استدلال مقاله حاضر بر این است که اگرچه رفتارهای متغیر روسیه در قبال منطقه آسیای مرکزی و قفقاز به ظاهر غیرمنطقی و عجولانه می‌نماید، اما بررسی دقیق ملاحظات ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر رفتار روسیه نشان‌دهنده این است که ماهیت این رفتار در راستای تحقق استراتژی کلان روسیه در این منطقه که همانا سلطه بر خاور نزدیک است، پیگیری می‌شود. چنین رویکردی به‌وضوح یادآور رفتارهای دو پهلو و بازی‌های سیاسی چندبعدی و پیچیده روس‌ها می‌باشد که البته هوشیاری دولت‌مردان ایرانی را نیز می‌طلبد.

این مقاله از لینک زیر قابل دسترسی است.